Podczas polsko-niemieckich warsztatów, zorganizowanych w ramach projektu BB-L Interconnection, omówiono zarówno rozwój demograficzny, jak i przestrzenny oraz społeczno-gospodarczy obszaru powiązań Brandenburgia–Lubuskie
W piątek, 6 czerwca 2025 r., odbyły się w Zielonej Górze pierwsze polsko-niemieckie warsztaty w ramach projektu „BB-L Interconnection. Wizja wspólnego obszaru powiązań”. Około 50 przedstawicielek i przedstawicieli władz lokalnych, planowania regionalnego, administracji publicznej i nauki po obu stronach Odry przyjęło zaproszenie od partnera wiodącego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego.
Projekt jest realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego we współpracy ze Wspólnym Departamentem Planowania Krajowego Berlina i Brandenburgii oraz Brandenburskim Uniwersytetem Technicznym w Cottbus-Senftenberg, a jego celem jest wzmocnienie współpracy administracyjnej i powiązań między wschodnią Brandenburgią a województwem lubuskim w zakresie rozwoju przestrzennego i regionalnego. Obszar powiązań Brandenburgia–Lubuskie stoi przed wspólnymi wyzwaniami związanymi z przyszłym rozwojem przestrzennym, które wymagają skoordynowanego, zintegrowanego działania. W projekcie jest przeprowadzana wstępna analiza szans i wyzwań w ramach diagnozy terytorialnej, opartej na transgranicznych analizach statystycznych.
Warsztaty, które odbyły się w Sali Kolumnowej Urzędu Marszałkowskiego w Zielonej Górze, nawiązywały do opracowywanej obecnie w projekcie diagnozy terytorialnej obszaru powiązań Brandenburgia–Lubuskie. Po krótkich prezentacjach wstępnych wyników diagnozy przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR, któremu zlecono jej przygotowanie, uczestnicy omówili zaprezentowane treści w mieszanych polsko-niemieckich grupach. Wymienili się spostrzeżeniami na temat rozwoju demograficznego, przestrzennego i społeczno-gospodarczego na obszarze powiązań oraz zidentyfikowali przeszkody i perspektywy przyszłego rozwoju.
Czynniki demograficzne
Zgodnie uznano, że zmiany demograficzne – zwłaszcza starzenie się społeczeństwa, niska liczba urodzeń oraz odpływ ludności z regionów peryferyjnych – stanowią poważne wyzwanie po obu stronach granicy. Jednocześnie podkreślano, że większe ośrodki miejskie oraz ich otoczenie rozwijają się pozytywnie. Uznano, że ten impuls wzrostowy powinien zostać skierowany również na obszary położone pomiędzy nimi. Warunkiem wstępnym są lepsze połączenia komunikacyjne z miastami oraz poprawa dostępności transportowej. Stosunkowo niskie ceny nieruchomości uznano za szansę na promowanie imigracji, a tym samym na ustabilizowanie sytuacji demograficznej. Pozytywnie oceniono także istniejącą ofertę edukacyjną i szkoleniową w regionie, choć wskazano na potrzebę silniejszego powiązania z rynkiem pracy oraz rozwinięcia struktur informacyjnych i doradczych o charakterze transgranicznym, aby skuteczniej przeciwdziałać odpływowi ludności.
Bild: Katarzyna Klimkowska/Lubuskie.plCzynniki przestrzenne
Za kluczowe przeszkody uznano niewielką liczbę przejść granicznych, obowiązujące kontrole graniczne oraz braki infrastrukturalne – zwłaszcza w transporcie kolejowym. Wśród priorytetowych działań wskazano na konieczność rozbudowy i elektryfikacji linii kolejowych, wprowadzenia zharmonizowanych systemów taryfowych oraz skoordynowanych rozkładów jazdy. Choć w wyniku wcześniejszych i obecnych projektów osiągnięto już postępy w zakresie koordynacji transgranicznej, nadal istnieje potrzeba lepszego zharmonizowania rozwoju infrastruktury. Szczególny potencjał upatrywany jest w bezpośrednich połączeniach kolejowych między wschodnią Brandenburgią a województwem lubuskim oraz w rozwoju turystycznych ścieżek rowerowych. Obszar odnawialnych źródeł energii również oferuje obiecujące możliwości dla regionu – pod warunkiem ukierunkowanych inwestycji w technologie magazynowania i wydajne sieci przesyłowe.
Czynniki społeczno-gospodarcze
Nadal jest utrudniony rozwój gospodarczy obszaru powiązań za względu na bariery językowe oraz przeszkody prawne i administracyjne. Zamknięcie granic ma dodatkowy negatywny wpływ. W trakcie warsztatów podkreślano potrzebę organizowania kursów językowych oraz wielojęzycznych ofert informacyjnych dla pracowników i przedsiębiorstw w celu lepszego wykorzystania transgranicznego potencjału gospodarczego. Możliwości rozwoju dostrzeżono również w obszarze zrównoważonej turystyki.
Zmiany demograficzne uwypuklają wyzwania związane z zapewnieniem usług publicznych, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Rosnące wymagania wobec systemu opieki zdrowotnej wymagają innowacyjnych rozwiązań. Wspólne wykorzystywanie infrastruktury społecznej po obu stronach granicy zostało omówione jako jedna z możliwych dróg działania. Lepszy dostęp do oferty kulturalnej po drugiej stronie granicy może również przyczynić się do poprawy jakości życia w obszarze powiązań.
Warsztaty wyraźnie pokazały, że pomimo istniejących wyzwań, obszar powiązań Brandenburgia–Lubuskie posiada duży potencjał rozwojowy. Szczególnie podkreślono znaczenie współpracy transgranicznej i wymiany pomiędzy podmiotami działającymi na poziomie regionalnym. Wyniki ożywionych dyskusji zostaną uwzględnione w dalszych pracach projektowych i posłużą jako ważna podstawa do opracowania wspólnej, transgranicznej wizji przyszłości dla obszaru powiązań Brandenburgia–Lubuskie.
Bild: Katarzyna Klimkowska/Lubuskie.plOmawiana podczas warsztatów diagnoza terytorialna jest pierwszym z czterech dokumentów strategicznych opracowywanych w ramach projektu BB-L Interconnection. Ponadto w dwóch dogłębnych raportach eksperckich zostaną przeanalizowane tematy policentrycznej struktury osadniczej i dostaw energii . Wnioski z diagnozy terytorialnej, wyniki tych dwóch ekspertyz oraz informacje zwrotne uzyskane dzięki szerokiemu uczestnictwu w wydarzeniach projektowych zostaną wykorzystane do opracowania wspólnej wizji przyszłości dla obszaru powiązań Brandenburgia–Lubuskie.
Projekt jest finansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach programu współpracy INTERREG VI A Brandenburgia-Polska 2021-2027. Jego całkowity budżet wynosi 1,02 mln EUR.
Bild: Interreg Brandenburg-PolskaZa nadzór i realizację projektu po stronie Wspólnego Departmanetu Planowania Krajowego Berlina i Brandenburgii odpowiadają pracownicy Wydziału Europejskiego Rozwoju Przestrzennego.
Kontakty
Antje Wilke
Dr. Jürgen Neumüller
Iwona Pasieka-Göpfert
Frederik Körber